‘Interne adviseurs zijn bij uitstek geschikt om verschil te maken. Door zelf veranderingen mee te realiseren, dan wel anderen te helpen dat te doen.’ - Hans Vermaak, zelfstandig adviseur, docent en onderzoeker, auteur van onder meer Leren veranderen en Iedereen verandert – nu wij nog De interne auteur in positie: • Geeft proactief advies en weet wat er speelt in de organisatie • Overziet het speelveld klant – adviseur – doelgroep – vraagstuk in de context • Heeft veranderkundige kennis • Overziet het grotere vraagstuk waarbinnen de opdracht zich afspeelt • Kent zijn expertise en levert goed werk Werken vanuit een interne adviesrol biedt je unieke kansen om mensen in beweging te brengen en een bijdrage te leveren aan veranderingen in jouw organisatie. Hoe kun je als interne adviseur doorgroeien naar een stevige positie in de organisatie, naar iemand die gezien, erkend en betrokken wordt vanwege zijn of haar expertise en toegevoegde waarde? Dat is de centrale vraag waarop dit boek antwoorden geeft. Advieskunst biedt een nieuwe visie op jouw rol als adviseur, tools, voorbeelden en een competentielijst speciaal voor de interne adviseur. Ook kun je jouw denken en handelen toetsen aan dat van twintig ervaren adviseurs: hoe doen zij het? Dit boek is bedoeld voor iedereen die binnen een organisatie regelmatig de adviesrol oppakt: HR-adviseurs, communicatieadviseurs en professionals die bijvoorbeeld werkzaam zijn in ICT, financiën, veiligheid en kwaliteit. Noëlle van der Hagen en Machiel Willemsen zijn gespecialiseerd in het professionaliseren van (interne) adviseurs, doen hier onderzoek naar en publiceren over dit onderwerp. Zij hebben samen zo’n 2500 adviseurs begeleid in hun ontwikkeling. Inhoudsopgave Voorwoord 7 Leeswijzer 10 Inleiding 11 1 Over intern adviseren 17 1.1 Wat doet een adviseur? 19 1.2 Krachten en valkuilen van de interne adviseur 22 1.3 Adviesrollen 23 1.4 Spanningsvelden van adviseurs in organisaties 27 Keynotes 28 2 Het ontwikkelmodel voor interne adviseurs 29 2.1 Waarom een ontwikkelmodel voor interne adviseurs? 31 2.2 De vijf facetten van het ontwikkelmodel 31 2.3 Expertise als basis van je advies 33 2.4 Ontwikkelen en leren als adviseur 38 Keynotes 41 3 Speelveld 43 3.1 Wat is het speelveld? 45 3.2 De klant 47 3.3 De relatie tussen adviseur en klant 49 3.4 Adviseur, klant en vraagstuk 52 3.5 De doelgroep 54 3.6 Samenspel adviseur, klant en doelgroep 56 3.7 De organisatie en de context 58 Keynotes 62 4 Persoon 63 4.1 Hoe word je meer zelfbewust? 65 4.2 Willen: jouw basisdrijfveren 66 4.3 Willen: jouw waarden 68 4.4 Denken: jouw overtuigingen 70 4.5 Versmallen als het spannend wordt 75 4.6 Niet versmallen maar verruimen 77 Keynotes 82 5 Adviesinstrumentarium 83 Adviesproces: het fasemodel voor adviseren 85 5.1 Voorbereiden 88 5.2 Verkennen van het probleem 92 5.3 Verdiepen van het vraagstuk 97 5.4 Afstemmen van de oplossingen en uitwerken van de aanpak 99 5.5 Participeren/uitvoeren 105 5.6 Als het lastig wordt: over weerstand 107 Keynotes 112 6 Competenties 113 De acht competenties van de interne adviseur 115 6.1 Het goede gesprek voeren 118 6.2 (Zelf)reflectie 128 6.3 Verbinden met de ander 133 6.4 Stevigheid 138 6.5 Gevoel voor context en belangen 140 6.6 Veranderkundig inzicht 142 6.7 Conceptueel denken 149 6.8 Voorbereiden en organiseren 151 Keynotes 153 7 Professioneel netwerk 155 7.1 Het belang van professionele netwerken 157 7.2 Je persoonlijke professionele netwerk: een-op-eenrelaties 162 7.3 Groepen in je professionele netwerk 165 Keynotes 172 Epiloog 173 Bijlagen 1 Lijst geïnterviewde adviseurs 175 2 Onderzoek naar de competenties van interne adviseurs 177 Noten 181 Literatuur 185 Met dank aan 189 Index 191