Gespreid leiderschap in het onderwijs : elkaar invloed gunnen voor vernieuwing

Frank Hulsbos - Stefan van Langevelde

Leiderschap zien we vaak als een individuele eigenschap. Je hebt het of je hebt het niet. Leiders beschikken over bijzondere eigenschappen waardoor zij in allerlei situaties kunnen leiden. De rest van de organisatie beschouwen we als volger. Dit beeld van leiderschap zien we ook terug in het onderwijs. Scholen zijn over het algemeen hiërarchisch georganiseerd: de schoolleider leidt en leraren volgen.

Tegelijkertijd weten we dat voor duurzame onderwijsverbetering meer nodig is dan het leiderschap van één of enkelen. Gespreid leiderschap gaat ervan uit dat leiderschap de eigenschap is van een groep. Alle groepsleden kunnen invloed uitoefenen, en doen dat op basis van expertise en affiniteit. Zo is leiderschap dynamisch en wisselt het per situatie. In een gespreide leiderschapspraktijk trekken leraren en schoolleiders samen op om te bouwen aan de school en het onderwijs. Hoe geef je dat vorm? Daar gaat dit boek over.

Steeds meer schoolleiders en leraren hebben belangstelling voor de opvattingen van gespreid leiderschap. Zij vragen zich af: hoe kunnen wij dit vormgeven in onze school? Het in de praktijk brengen van gespreid leiderschap roept dilemma's en vragen op. Bijvoorbeeld: 'Enerzijds willen collega's graag invloed uitoefenen, anderzijds zie ik dat zij wachten tot de schoolleiding het initiatief neemt'. Of: 'Hoe kunnen we de diverse kwaliteiten in onze school benutten?'.

Om te helpen bij het zoeken naar antwoorden op dit soort praktijkvragen, werken verschillende Nederlandse experts in dit boek uit wat gespreid leiderschap is, welke spanningen het oproept met formeel leiderschap en welke condities in de school het mogelijk maken.
Inhoudsopgave
Inleiding – Gespreid leiderschap in het onderwijs
Frank Hulsbos / Stefan Langevelde

Praktijkcasus het Rembrandt College
Een nieuwe structuur voor gespreid leiderschap

Deel 1: Wat is gespreid leiderschap en hoe verschilt het van klassieke leiderschapsopvattingen
1. Een gespreid perspectief op leiderschap
Frank Hulsbos / Stefan Langevelde / Joseph Kessels

In gesprek met docentonderzoekers en hun teamleiders
De docent als onderzoeksleider: praktijkonderzoek naar schooluitval bij ROC ID College

2. Gespreid leiderschap en Belichaamde Cognitie: een filosofische reflectie op leiderschap
Aldo Houterman

In gesprek met Arnoud Evers
Gespreid leiderschap door de ogen van schoolleiders

Deel 2: Hoe verhouden gespreid leiderschap en formeel leiderschap in de school zich tot elkaar?
3. Macht, gezag en de kracht van dialoog
Hartger Wassink

4. Gespreid leiderschap in een hiërarchische organisatiestructuur
Machiel Bouwmans / Piety Runhaar

In gesprek met Jan Fasen
Ontwikkelen van een onderwijsinnovatie: de rol van de schoolleider

Deel 3: Hoe kun je gespreid leiderschap in de school bevorderen?
5. Leiderschap van leraren ontwikkelen en toepassen in de school
Marco Snoek

6. Ruimte maken voor gespreid leiderschap in teams
Karin Derksen

In gesprek met Hester Duursema
Voorbij de alleskunner: het verbinden van strategische kwaliteiten

7. Condities voor gespreid leiderschap: leren van goede voorbeelden uit de praktijk
Stefan van Langevelde / Frank Hulsbos / Arnoud Evers

8. Ontwerpprincipes voor gespreide leiderschapspraktijken in de school
Frank Hulsbos / Stefan van Langevelde / Joseph Kessels

Impressie – Leiderschap en gespreid leiderschap
Aart Goedhart

Auteurs

ISBN : 9789082326192 / Kessels & Smit / 2017 / 1ste editie