x Het belang van familiebedrijven voor de economie is groot. Daarom is het belangrijk dat de opvolging of bedrijfsoverdracht goed wordt geregeld. Een effectief opvolgingsproces is geen kwestie van afbouwen, maar juist van sterker terugkomen. Dat opvolging een lastige zaak is voor veel ondernemers, is wel bekend. Maar waarom stellen ondernemers hun opvolging en het gesprek daarover vaak zo lang uit? Dit boek biedt concrete handvatten om opvolging succesvoller te laten verlopen. Het gaat uit van een benadering die de emotionele en zakelijke kant van bedrijfsoverdracht met elkaar in evenwicht brengt. Het moment van opvolging biedt tal van nieuwe mogelijkheden. Dit vraagt om verder kijken dan de meest voor de hand liggende opties en het overwegen van alternatieve scenario’s. Toch maken ondernemers te weinig gebruik van de strategische kansen die een overdracht met zich mee kan brengen. De vier belangrijkste thema’s bij bedrijfsoverdracht zijn: - zakelijk bestuur - familiebestuur - interne interactie - externe interactie Deze thema’s en hun onderlinge verbanden vormen samen het SAS-model, dat centraal staat in dit boek. SAS staat voor Strategic Analysis to Succession: het helpt ondernemers bij een strategische benadering van hun bedrijfsoverdracht. Met het 'Handboek familiebedrijven en opvolging' kunnen eigenaren van familiebedrijven en accountants, fiscalisten en andere adviseurs relevante vragen stellen om de opvolgingsstrategie te bepalen en de regie in eigen hand te nemen. Inhoudsopgave Wat is een familiebedrijf? Overdracht van familiebedrijven Aanleiding van het boek Waar dit boek een antwoord op biedt 1. Het belang van familiebedrijven 2. De belangrijkste factoren voor een succesvolle bedrijfsoverdracht 3. Denken over opvolging in de praktijk 4. Een strategische benadering van opvolging: het SAS-model 5. Balans en strategie in harmonie en continuïteit 6. Business governance 7. Family governance 8. Internal interaction 9. External interaction 10. Lessen uit de praktijk Case 1: IJzerwarengroothandelsbedrijf Case 2: Franchiseonderneming van grote bouwmarkten Case 3: Chemiebedrijf Case 4: Bouwbedrijf in Noord-Brabant Case 5: Bouwbedrijf in Noord-Holland Case 6: Groothandelsbedrijf in metaal en installatie Case 7: Groothandel en importeur van groenten en fruit Case 8: Onderneming in bouwmaterialen Case 9: Onderneming in de foodsector Case 10: Producent van biologische gewasbescherming 11. Veertig goede vragen bij bedrijfsoverdracht Business governance Family governance Internal interaction External interaction