Iedereen wil oud worden, maar wie wil er ook oud zijn? Er bestaan helaas nog veel negatieve denkbeelden over het ouder worden en over ouderen, terwijl de meeste ouderen juist goed functioneren. Door die denkbeelden wordt er in de (geestelijke) gezondheidszorg niet voldoende stilgestaan bij de sterke kanten, mogelijkheden en veerkracht van deze groep cliënten. Ook is het idee dat verandering op oudere leeftijd nog mogelijk is relatief nieuw. Dit handboek heeft als doel om gespreksvoering zo positief en simpel mogelijk te maken voor alle professionals in de (geestelijke) gezondheidszorg die met ouderen werken. Verschillende onderwerpen die specifiek met oudere cliënten te maken hebben komen aan bod, zoals omgaan met cognitieve beperkingen, voeren van crisisgesprekken en gesprekken over suïcidaliteit, en toepassen van mediatieve gespreksvoering. Je vindt vele tips en oefeningen en een groot aantal casus die je uitnodigen morgen al met oplossingsgerichte gespreksvoering te beginnen. Oplossingsgerichte gespreksvoering is een vorm van cognitieve gedragstherapie, waarbij de focus niet ligt op wat er mis is met de cliënt en wat niet werkt, maar op wat er goed gaat en wel werkt. Probleemanalyse is vaak niet nodig, doelanalyse daarentegen wel: wat wil de cliënt (en zijn omgeving) voor het probleem in de plaats? Cliënten en hun dierbaren, mantelzorgers, verpleegkundigen en multidisciplinaire teams die met ouderen werken worden op een respectvolle wijze uitgenodigd hun doel te formuleren, uitzonderingen op het probleem te vinden en voort te bouwen op hun sterke kanten en op wat werkt. Omdat de autonomie van de cliënt goed is gewaarborgd, bevordert dit de zelfwaardering en de werkrelatie tussen cliënt en professional. Bovendien zorgt oplossingsgerichte gespreksvoering voor een lichte en positieve toon, hetgeen meer werkplezier genereert. Omdat het benodigde aantal oplossingsgerichte gesprekken meestal kleiner is dan het aantal probleemgerichte gesprekken is oplossingsgerichte gespreksvoering tevens kostenbesparend. ‘In therapeutische gesprekken met ouderen maak ik graag gebruik van de begrippen en methoden uit de oplossingsgerichte psychologie. Ik bereid me met veel plezier op dergelijke gesprekken voor, en krijg “goeie zin ”van de kleine (en grote) successen die er te behalen zijn. Ook de begeleiding van zorgverlenende teams wordt een stuk minder “zwaar” wanneer de psycholoog zich met een oplossingsgerichte houding en werkwijze vertrouwd heeft gemaakt. Dit nieuwe handboek helpt om te leren hoe oplossingsgerichte gesprekken voor tal van ouderdomsgerelateerde thema’s effectieve interventies kunnen opleveren.’ Han Diesfeldt, klinisch psycholoog en klinisch neuropsycholoog, directeur PgD Psychologische expertise voor de ouderenzorg. ‘Er is een groot gebrek aan goed leesbare, toegankelijke en informatieve boeken over psychotherapie bij ouderen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat psychotherapie bij ouderen net zo succesvol is als bij jong-volwassenen, maar dat ouderen minder snel psychotherapie krijgen. Dit boek is dus zeer welkom, en hopelijk brengt het vele lezers op het idee om met psychotherapie aan de slag te gaan bij ouderen. Hiervoor is nodig dat therapeuten hun eigen vooroordelen over psychotherapie bij ouderen overboord zetten, en niet voor niets gaat het eerste hoofdstuk hierover. Oplossingsgerichte gespreksvoering sluit naar mijn ervaring goed aan bij ouderen, die soms zelf nogal gefocust zijn op hun probleem en niet op de oplossing. Als psychiater realiseerde ik me dat dat laatste maar al te vaak ook mijn uitgangspunt is, maar dit boek maakt weer snel duidelijk dat het nooit te laat is je jarenlange gedachtengoed ter discussie te stellen. Ik hoop dat vele lezers een vergelijkbare ervaring hebben, dan heeft dit boek veel bereikt.’ Rob Kok, ouderenpsychiater, epidemioloog ‘Ouderen die behoefte hebben aan psychologische hulpverlening verdienen de inzet van goed opgeleide en betrokken professionals, die niet alleen oog hebben voor kwetsbaarheden en problemen, maar vooral ook voor veerkracht, levenservaring en wensen. Oplossingsgerichte gespreksvoering richt zich nadrukkelijk op het benutten en versterken van de kracht van mensen. René den Haan en Fredrike Bannink beschrijven hoe deze psychologische interventie in de ouderenzorg kan worden ingezet. Zij doen dat op een toegankelijke wijze, met praktijkvoorbeelden, oefeningen en gespreksprotocollen die uitnodigen om er vol optimisme mee aan de slag te gaan. Dit boek is een aanwinst in het onderwijs voor psychologen die in de ouderenzorg werkzaam zijn.’ Marja Vink, klinisch psycholoog, hoofdopleider Profielopleiding Ouderenpsycholoog ‘De schrijvers zijn erin geslaagd om voor allen werkzaam in de ouderenzorg op een heldere, toegankelijke en onderhoudende wijze de principes en het belang van oplossingsgerichte gespreksvoering met ouderen te bespreken. De vele leerzame gevalsbeschrijvingen zijn steeds voorzien van praktische behandeltips waardoor het boek een grote waarde heeft voor de dagelijkse praktijk.’ Piet Eikelenboom, emeritus hoogleraar Ouderenpsychiatrie, VU Medisch Centrum en GGZIngeest