Handboek Strategisch Omgevingsmanagement : met de casus : SOM toegepast op de besluitvorming Maasvlakte 2
Marc Wesselink - Ronald Paul
Het is dikwijls in de krant te lezen: projecten lopen vertraging op omdat er niet of nauwelijks rekening is gehouden met de reacties en invloed van belanghebbenden. Maatschappelijk resultaat gaat in deze processen verloren door onprofessioneel onderhandelen over conflicterende belangen. En niet alleen vertraging is een vervelend vervolg, het zorgt vaak ook voor extra kosten. Het 'Handboek Strategisch OmgevingsManagement' (SOM) laat zien dat het anders kan. Het boek biedt een innovatieve en proactieve aanpak die niet alleen conflicten voorkomt of oplost, maar ook de basis legt voor een duurzame dialoog en relatie met de omgeving.
Na het voorwoord van Wessel Ganzevoort komen betrokkenen aan het woord die vanuit verschillende invalshoeken hun ervaringen delen. Zo wordt u deelgenoot gemaakt van de dilemma's, afwegingen, lastige gesprekken en de voortschrijdende inzichten. Het 'Handboek Strategisch OmgevingsManagement' is daarmee een must voor iedereen die te maken heeft met proces- en projectmanagement, of u nu betrokken bent bij een klein of groot project. In het boek treft u bovendien een casus aan over de aanleg van Maasvlakte 2. Deze casus vormt een heldere illustratie van de SOM-methodiek en levert het bewijs dat geen project te groot of te complex is om deze aanpak toe te passen.
Inhoudsopgave
Inhoud
Voorwoord
Leeswijzer
Inleiding
Interview Ronald Paul (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
1. Mutual Gains als inspiratiebron
1.1 Mutual Gains
1.2 Onderhandelingsstrategieën
1.3 Essenties van de Mutual Gains-benadering
1.4 Standpunten en belangen
1.5 Bouwen aan vertrouwen
Interview Frans Evers (Vereniging Natuurmonumenten)
1.6 Mutual Gains-technieken
Interview Maartje van de Hulsbeek (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
2. Omgevingsmanagement en de stap naar SOM
2.1 Waarom en wanneer kiezen voor SOM?
2.2 Definities van omgevingsmanagement
2.3 Ingrediënten van SOM
Interview Juun de Boer (Vereniging Natuurmonumenten)
2.4 De rol van de omgevingsmanager (en het team)
2.5 De SOM-methode samengevat in twaalf principes
Interview Rinse van der Woude (Nederlandse Kitesurf Vereniging)
3. Werken met het SOM-model
3.1 De kleuren van het SOM-model
Het SOM-model (Illustratie)
3.2 De schillen van het SOM-model
3.3 De kwadranten van het SOM-model
3.4 Randvoorwaarden voor toepassing van het SOM-model
Interview Anne Geurts (Twynstra Gudde)
4. Het voorbereidend kwadrant
4.1 Stap 1. Doelen stellen
Interview René van der Plas (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
4.2 Stap 2. Inventariseren issues en stakeholders
4.3 Verankering van SOM in het eerste kwadrant
4.4 Rol van de omgevingsmanager
Interview Maartje van de Hulsbeek (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
5. Analytisch en controlerend kwadrant
5.1 Stap 3. Identificeren/analyseren van (tegenstrijdige) standpunten en belangen
5.2 Stap 4. Strategie per stakeholder bepalen
Interview Barbara Geers (Gemeente Westvoorne)
5.3 Stap 5. Effectief en resultaatgericht de dialoog starten
5.4 Het SOM-gesprek
Interview Tom den Boer (Vereniging Natuurmonumenten)
Interview Rob Bagchus (Deltalinqs)
5.5 Verankering van SOM in het tweede kwadrant
5.6 Rol van de omgevingsmanager
6. Uitvoerend kwadrant
6.1 Stap 6. Construerend onderhandelen
Interview Leo Klaassen (Groenservice Zuid-Holland)
6.2 Rol van de omgevingsmanager bij construerend onderhandelen
6.3 Stap 7. Conflictoplossend onderhandelen
Interview Hans van Zijst (Twynstra Gudde)
6.4 Verankering SOM in het derde kwadrant
6.5 Rol van de omgevingsmanager
Interview Chris Moes (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
7. Monitorend kwadrant
7.1 Stap 8. Verankeren en monitoren afspraken met stakeholders
Interview Ellen Verkoelen (Milieufederatie Zuid-Holland)
7.2 Stap 9. Evalueren werkwijze en aanpassen procedures
Interview Claus Verbrugge (Gemeente Rotterdam)
7.3 Verankering van SOM in het vierde kwadrant
7.4 Rol van de omgevingsmanager
Interview Jacco van der Tak (Havenbedrijf Rotterdam N.V.)
8. Tien vragen over SOM
1 Moet SOM altijd zo groots worden ingezet?
2 Kost die inventarisatie, het maken van een uitgebreide analyse, in het eerste kwadrant niet te veel tijd?
3 Hoe groot moet het omgevingsteam zijn, welke samenstelling heeft het team en over welke competenties moet
het team beschikken?
4 Moet de opdrachtgever/bestuurder in de aanpak geloven?
5 Wat nou als de tegenstander Machiavelli blijft bedrijven?
6 Werkt SOM alleen voor projecten of ook voor programma's en samenwerkingsvraagstukken?
7 Hoe ga je om met principiële, fundamentele 'tegenstanders'?
8 Werkt de SOM-aanpak, eenmaal op de rit, als vanzelf?
9 Hoe begin je nu aan zo'n traject?
10 Past SOM op alle vraagstukken met conflicterende belangen?
Bijlagen
Bijlage 1 Bronnen
Bijlage 2 Trefwoordenregister
Bijlage 3 Overzicht illustraties
ISBN : 9789013074093 / Vakmedianet / 2010 / 1ste editie
Handboek Strategisch Omgevingsmanagement : met de casus : SOM toegepast op de besluitvorming Maasvlakte 2
Marc Wesselink - Ronald Paul
Het is dikwijls in de krant te lezen: projecten lopen vertraging op omdat er niet of nauwelijks rekening is gehouden met de reacties en invloed van belanghebbenden. Maatschappelijk resultaat gaat in deze processen verloren door onprofessioneel onderhandelen over conflicterende belangen. En niet alleen vertraging is een vervelend vervolg, het zorgt vaak ook voor extra kosten. Het 'Handboek Strategisch OmgevingsManagement' (SOM) laat zien dat het anders kan. Het boek biedt een innovatieve en proactieve aanpak die niet alleen conflicten voorkomt of oplost, maar ook de basis legt voor een duurzame dialoog en relatie met de omgeving.
Na het voorwoord van Wessel Ganzevoort komen betrokkenen aan het woord die vanuit verschillende invalshoeken hun ervaringen delen. Zo wordt u deelgenoot gemaakt van de dilemma's, afwegingen, lastige gesprekken en de voortschrijdende inzichten. Het 'Handboek Strategisch OmgevingsManagement' is daarmee een must voor iedereen die te maken heeft met proces- en projectmanagement, of u nu betrokken bent bij een klein of groot project. In het boek treft u bovendien een casus aan over de aanleg van Maasvlakte 2. Deze casus vormt een heldere illustratie van de SOM-methodiek en levert het bewijs dat geen project te groot of te complex is om deze aanpak toe te passen.
Inhoudsopgave
Inhoud
Voorwoord
Leeswijzer
Inleiding
Interview Ronald Paul (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
1. Mutual Gains als inspiratiebron
1.1 Mutual Gains
1.2 Onderhandelingsstrategieën
1.3 Essenties van de Mutual Gains-benadering
1.4 Standpunten en belangen
1.5 Bouwen aan vertrouwen
Interview Frans Evers (Vereniging Natuurmonumenten)
1.6 Mutual Gains-technieken
Interview Maartje van de Hulsbeek (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
2. Omgevingsmanagement en de stap naar SOM
2.1 Waarom en wanneer kiezen voor SOM?
2.2 Definities van omgevingsmanagement
2.3 Ingrediënten van SOM
Interview Juun de Boer (Vereniging Natuurmonumenten)
2.4 De rol van de omgevingsmanager (en het team)
2.5 De SOM-methode samengevat in twaalf principes
Interview Rinse van der Woude (Nederlandse Kitesurf Vereniging)
3. Werken met het SOM-model
3.1 De kleuren van het SOM-model
Het SOM-model (Illustratie)
3.2 De schillen van het SOM-model
3.3 De kwadranten van het SOM-model
3.4 Randvoorwaarden voor toepassing van het SOM-model
Interview Anne Geurts (Twynstra Gudde)
4. Het voorbereidend kwadrant
4.1 Stap 1. Doelen stellen
Interview René van der Plas (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
4.2 Stap 2. Inventariseren issues en stakeholders
4.3 Verankering van SOM in het eerste kwadrant
4.4 Rol van de omgevingsmanager
Interview Maartje van de Hulsbeek (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
5. Analytisch en controlerend kwadrant
5.1 Stap 3. Identificeren/analyseren van (tegenstrijdige) standpunten en belangen
5.2 Stap 4. Strategie per stakeholder bepalen
Interview Barbara Geers (Gemeente Westvoorne)
5.3 Stap 5. Effectief en resultaatgericht de dialoog starten
5.4 Het SOM-gesprek
Interview Tom den Boer (Vereniging Natuurmonumenten)
Interview Rob Bagchus (Deltalinqs)
5.5 Verankering van SOM in het tweede kwadrant
5.6 Rol van de omgevingsmanager
6. Uitvoerend kwadrant
6.1 Stap 6. Construerend onderhandelen
Interview Leo Klaassen (Groenservice Zuid-Holland)
6.2 Rol van de omgevingsmanager bij construerend onderhandelen
6.3 Stap 7. Conflictoplossend onderhandelen
Interview Hans van Zijst (Twynstra Gudde)
6.4 Verankering SOM in het derde kwadrant
6.5 Rol van de omgevingsmanager
Interview Chris Moes (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
7. Monitorend kwadrant
7.1 Stap 8. Verankeren en monitoren afspraken met stakeholders
Interview Ellen Verkoelen (Milieufederatie Zuid-Holland)
7.2 Stap 9. Evalueren werkwijze en aanpassen procedures
Interview Claus Verbrugge (Gemeente Rotterdam)
7.3 Verankering van SOM in het vierde kwadrant
7.4 Rol van de omgevingsmanager
Interview Jacco van der Tak (Havenbedrijf Rotterdam N.V.)
8. Tien vragen over SOM
1 Moet SOM altijd zo groots worden ingezet?
2 Kost die inventarisatie, het maken van een uitgebreide analyse, in het eerste kwadrant niet te veel tijd?
3 Hoe groot moet het omgevingsteam zijn, welke samenstelling heeft het team en over welke competenties moet
het team beschikken?
4 Moet de opdrachtgever/bestuurder in de aanpak geloven?
5 Wat nou als de tegenstander Machiavelli blijft bedrijven?
6 Werkt SOM alleen voor projecten of ook voor programma's en samenwerkingsvraagstukken?
7 Hoe ga je om met principiële, fundamentele 'tegenstanders'?
8 Werkt de SOM-aanpak, eenmaal op de rit, als vanzelf?
9 Hoe begin je nu aan zo'n traject?
10 Past SOM op alle vraagstukken met conflicterende belangen?
Bijlagen
Bijlage 1 Bronnen
Bijlage 2 Trefwoordenregister
Bijlage 3 Overzicht illustraties
ISBN : 9789013074093 / Vakmedianet / 2010 / 1ste editie