Voor het oplossen van complexe vraagstukken zijn vele invalshoeken nodig, maar een confrontatie met andersdenkenden is niet alleen maar creatief, leuk en verrijkend. Inclusie gaat over meedoen. Over het aangaan van wezenlijke relaties met vreemden. Over diversiteit. Over cocreatie. Dat hebben we nodig, want we wonen en werken samen met mensen uit allerlei culturen en met allerlei achtergronden. Het maakt inclusie, goed omgaan met macht en verschil, een van de grootste uitdagingen van deze tijd. Samenwerkingen stranden door verschillende organisatieculturen. Conflicten ontstaan doordat we elkaar niet begrijpen. Mensen worden uitgesloten vanwege hun kleur, geloofsovertuiging, leeftijd of seksuele geaardheid. Inclusie is een hot topic. Het gaat over wie wat beslist, wie zich aan wie moet aanpassen, over wat we wel en niet normaal vinden. Over wie mee mag doen en wie vooral niet. Het zijn onderwerpen waar we niet licht en opgewekt over spreken met elkaar. We hebben een energieke taal nodig om onderlinge pijnpunten te benoemen, zonder dat iedereen meteen op zijn achterste benen staat. Die taal vind je in dit boek. Je leert kijken naar inclusie als een jamsessie waarbij je elkaar met lef en verbinding ontmoet. In Jam Cultures durft iedereen zijn of haar eigen geluid te laten horen, om samen in voortdurende afstemming tot een beter geheel te komen. Samen jammen, apart en toch samen. Met krachtige begrenzing en liefdevolle aandacht. Snoeihard en soft tegelijkertijd. 'Jam Cultures' is een pakkend boek waarin Jitske Kramer op luchtige wijze zware thema’s beschrijft. Ze laat je nadenken. Over hoeveel diversiteit je aan kunt. En wilt. En moet. Inhoudsopgave INLEIDING Over diversiteit, inclusie en Jam Cultures De kern – 13 Over mij: wie ben ik om het hierover te hebben? – 18 Over jou, de lezer – 19 Inclusie, wat is dat? – 20 Diversiteit: zichtbare en onzichtbare verschillen – 26 Diversiteit: een bak ellende of een berg hoop? – 28 Diversiteit en inclusie. Waarom? Daarom! – 30 Jam Cultures – 33 Bronnen – 37 1 ONDERSCHEID Over onze neiging tot klonen en de lusten en lasten van stereotypen Gedoe met verschillen: aangeboren of aangeleerd? – 41 Hoeveel diversiteit willen, kunnen en moeten we aan? – 53 Lusten en lasten van stereotypen – 60 De jamcirkel: jammen met verschillen – 70 Inclusie: omgaan met tegengestelde krachten – 76 Leiders en inclusie – 78 Meer liefde voor onderscheid en verschillen: hoe dan? – 83 Bronnen – 86 2 MACHT Over apenrotsen en wie het voor het zeggen heeft Cultuur als wapen – 96 Pikordes: opeten, doden, of seksen – 101 Dominantieblindheid en minderheidsstress – 110 Grappen, grollen en microagressie – 113 Koningen, Harry’s, dwarsliggers, zondebokken en helden – 118 Privileges en machtsbronnen – 123 Zie de macht van macht: hoe dan? – 132 Bronnen – 135 3 WAARHEID Over hoe we met meerdere waarheden om kunnen gaan Dé waarheid bestaat niet – 139 Zo doen we dat nu eenmaal – 145 Actief op zoek naar het alternatief – 155 Wiens waarheid? Komen tot win-win – 159 Nieuwe manieren met Deep Democracy – 170 Nieuwe manieren met polarity mapping – 173 Daag de waarheid uit en kom tot nieuwe manieren: hoe dan? – 178 Bronnen – 181 4 VERTROUWEN Over de energie die ontstaat door ongemak Vertrouwen als een keuze – 185 Verrukkelijke onwetendheid, comfort en schok – 191 De plek der moeite – botsende idealen – 198 Hoe spanningen kunnen leiden tot conflicten – 211 Als conflicten zich vastdraaien en polariseren – 219 Meer vertrouwen in het onbekende: hoe dan? – 226 Bronnen – 229 5 LEF Over jammen in flow en met uitersten Jammen met ritme – 237 Zonder risico geen flow – 252 Rebelse energie en morele moed – 262 Een krachtig, energiek verhaal – 274 Samen jammen met lef: hoe dan? – 282 Bronnen – 288 Bijlagen I Jam Cultures-vragenlijst: inclusie in houding en gedrag – 290 II Jam Cultures-canvas - praatplaat, strategie- en actieplanner – 295 III Inclusieprincipes – 298 Jitske Kramer – 301