Organisaties kunnen niet langer doof en blind blijven voor de behoeftes, wensen en verlangens van de maatschappij. Dit geldt zowel voor het openbaar bestuur als voor het bedrijfsleven. Consumenten en burgers spreken organisaties aan op hun verantwoordelijkheden. Zonder morele respectabiliteit wordt een organisatie ernstig belemmerd in het realiseren van haar doelstellingen. Om vertrouwen te verwerven en te behouden is een actieve inspanning nodig. Het EIBE/Instituut voor Verantwoord Ondernemen van Universiteit Nyenrode heeft sinds 1994 veel ervaring opgedaan met het ondersteunen van organisaties bij het ontwikkelen en implementeren van integriteitsbeleid. De centrale notie hierbij is ‘integriteit als professionele verantwoordelijkheid’. Effectief integriteitsbeleid gaat veel verder dan het op schrift stellen van regels en gedragscodes. Het richt zich vooral ook op het versterken van de morele competentie van managers, medewerkers en professionals. Morele competentie in organisaties geeft antwoord op vragen als: Waarom zou een organisatie aandacht besteden aan ethiek en integriteit? Op welke manier kunnen managers ethiek en integriteit organiseren? Wat wordt bedoeld met integriteit als professionele verantwoordelijkheid? Op welke wijze kan het begrip morele competentie praktisch worden uitgewerkt? Hoe vertaalt zich dit naar leerdoelen? Op welke wijze kunnen deze leerdoelen worden bereikt? Hoe kunnen managers, medewerkers en professionals scherpzinnig en creatief nadenken over integriteitsvraagstukken? Edgar Karssing is als senior trainer en onderzoeker verbonden aan het EIBE/Instituut voor Verantwoord Ondernemen van Universiteit Nyenrode. Inhoudsopgave : Morele competentie in organisaties 1 Aandacht voor ethiek en integriteit De integriteit van het openbaar bestuur ‘Profits and principles - does there have to be a choice?’ 2 Ethiek en integriteit organiseren Twee managementstrategieën: naleven en stimuleren Naleven of stimuleren? Balans: naleven waar nodig, stimuleren waar mogelijk Factoren die integriteit beïnvloeden 3 Morele competentie De zeven elementen van morele competentie Dialoogvaardigheden Morele intuïtie 4 Scherpzinnig en creatief nadenken Opvattingen en overtuigingen Een typologie van vragen Relatiegeschenken en omkoping Denkgereedschappen 5 Dilemmatrainingen Doelstellingen van de dilemmatraining De opbouw van de dilemmatraining Intermezzo: morele dilemma’s Primaire reacties van deelnemers De institutionele context Vervolgtraject