Praktijkboek Teamcoaching, aan de slag' van Marijke Lingsma & Roy de Brabander is het praktijkboek dat hoort bij 'Aan de slag met teamcoaching' (tweede herziene editie, 2018). Het bevat eigen teamcoachwerkmodellen en vragenlijsten voor zelfsturende teams en opdrachten om in het hier-en-nu teams competenter te coachen. Het praktijkboek volgt de inhoudsopgave van Aan de slag en: - begint met een nulmeting op het competentieprofiel voor team, (coachend) leidinggevende en teamcoach; - volgt gedurende het hele boek deze 'driehoek voor teamontwikkeling'; - sluit aan bij de ontwikkeling van een groep naar een team; - geeft oefeningen voor team, leidinggevende en teamcoach. Bezoektip: Op 11 juni 2020 spreekt Marijke Lingsma op het seminar Samen vlammen. Inhoudsopgave Inleiding 11 Wat is teamcoaching? 11 Opbouw van het boek 12 Gehanteerde leervormen en werkmodellen 14 Dank aan 19 Deel 1 Aan de slag om competenter te worden als professioneel teamcoach 21 1 Een nadere kennismaking met teams, en hoe teamcoaching daarbij aansluit 23 1.1 Kennis- en toepassingsvragen 24 1.2 Zelf competenter worden 27 1 Ervaring als teamcoach 27 2 Eerste try-out voor presentatie wat teamcoaching inhoudt 28 3 Welke vorm van teamcoaching kies je? 30 4 De drie petten van de manager als coachend leider 32 1.3 Reflectie 33 2 Begrippenkader en competentieprofiel zelfsturende teams 35 2.1 Kennis- en toepassingsvragen 35 2.2 Zelf competenter worden 36 5 Vragenlijst leergierigheid 38 2.3 Reflectie 39 3 Het profiel van de teamcoach 41 3.1 Kennis- en toepassingsvragen 41 3.2 Zelf competenter worden 42 6 Nulmeting competentieprofiel teamcoach, vragenlijst 42 7 Maak een basis-SWOT van jezelf als teamcoach/coachend leider 47 3.3 Het competentieprofiel van een teamcoach nader bekeken 49 8 Analysevraag over beeldvorming 7 competenties 49 9 De teamcoach als saboteur 50 10 Analyse contextgericht coachen 52 11 Hoe resultaatgericht is een team? 54 12 Focus op team-eigenaarschap voor teamprestaties en teamontwikkeling 55 13 Een professioneel gesprek over contractering 56 14 Een ethisch dilemma – wat doe je? 59 15 Casusanalyse vanuit de zeven ST!R teamcoach-competenties 59 3.4 Reflectie 60 4 De basishouding van een teamcoach 63 4.1 Kennis- en toepassingsvragen 63 4.2 Zelf competenter worden 64 16 Presence, basishouding vanuit systeemdenken 64 17 Podium maken voor patronen en patronen voorspellen 65 18 Vragenlijst basishouding teamcoach 66 19 Sluit aan met taal 67 20 De klik: aansluiting maken in een groep 68 21 Een OEN als teamcoach 69 22 Interventies maken vanuit drie posities 70 23 Door taal ruimte creëren in de groep 71 24 ‘Nat gaan’ en jezelf hardop corrigeren 74 25 Componeer je eigen ijsberg als teamcoach 76 26 Een double-loop reflectie op een tegenoverdracht 79 4.3 Reflectie 81 5 Systeemdenken als belangrijkste kader 85 5.1 Kennis- en toepassingsvragen 85 5.2 Zelf competenter worden 87 27 Ken je erfenis 87 28 Botsing van systemen-mindsets, dramadriehoek 90 29 Systeemanalyse op vier teams 91 30 Snel schakelen als systeemgerichte teamcoach, case navigator 92 31 Ontwijken en regie houden 93 32 Focus op proces met diverse werkwijzen 94 33 Focus op systeem: blijf meerzijdig partijdig 95 34 Ontsluier onzichtbare interactielijnen 97 35 Circulaire interventies op het hier-en-nu 99 36 Opstelling: systeem in beweging 100 5.3 Reflectie 101 6 De vijf kritieke succesfactoren (KSF’s) als kompas 103 6.1 Kennis- en toepassingsvragen 104 6.2 Zelf competenter worden 105 37 Verander één ding, en het hele systeem verandert 105 38 Vergroot je interventiemogelijkheden vanuit de 5 Kritieke Succesfactoren (KSF’s) 107 39 De vijf KSF’s voor de teamcoach 107 40 Herkennen en interveniëren op KSF’s (fits, misfits) in het teamverhaal 109 6.3 Reflectie 110 7 Aanvang van het teamcoachtraject 111 7.1 Kennis- en toepassingsvragen 112 7.2 Zelf competenter worden 112 41 De klik: een band opbouwen 112 42 Intake met manager en onzichtbaar team 113 43 Afronding van een intakegesprek met opdrachtgever 115 44 Intake met team, GROUP als basiswerkmodel 116 45 Functionele Analyse (FA) van het vraagstuk van het broodfabriekteam 118 46 Zeg eens ‘nee’ 121 7.3 Reflectie 122 47 Kill your darling(s), reflection-on-action 123 8 Tijdens het teamcoachtraject: basismodellen voor de teamcoach 125 8.1 Kennis- en toepassingsvragen 125 8.2 Zelf competenter worden 126 48 Algemene warming-up: ik kom binnen en ik zie … 126 49 Interactieregels herkennen in het hier-en-nu 129 50 Gewaarwordingsmodel 131 51 De Gouden Driehoek 132 52 Basispassen 135 53 Herkennen van leerniveaus 135 54 Het maken van circulaire interventies 136 9 Tijdens: het teamcoachen van een M1-team 139 9.1 Kennis- en toepassingsvragen 140 9.2 Zelf competenter worden 141 55 Begrenzen en transparant zijn in het benoemen 142 56 Feedback over je stijl als teamcoach bij een M1-groep 144 57 Voorgrond-achtergronddynamiek bespreekbaar maken 145 9.3 Reflectie 146 10 Tijdens: het teamcoachen van een M2-juniorteam 147 10.1 Kennis- en toepassingsvragen 149 10.2 Zelf competenter worden 149 58 Coachen op interactie en afstemming 151 59 Onderhandelen over emoties en zaken 152 10.3 Reflectie 154 11 Tijdens: het teamcoachen van een M3-team 155 11.1 Kennis- en toepassingsvragen 156 11.2 Zelf competenter worden 157 60 Volgen en omdraaien 158 61 Coachen op zelfstandigheid team op communicatiepiramide 159 11.3 Reflectie 160 12 Tijdens: het teamcoachen van een M4-team 163 12.1 Kennis- en toepassingsvragen 165 12.2 Zelf competenter worden 166 62 Slogans vertalen naar doorleefde identiteit 167 12.3 Reflectie 168 13 Tijdens: het coachen van niet-functionerende teams 171 13.1 Kennis- en toepassingsvragen 172 13.2 Zelf competenter worden 172 63 Quickscan misfits en vijf KSF’s 172 64 Het teamcoachen van regressieve teams – drie situaties 174 65 Herkennen van defensieve strategieën 177 66 Teamcoachen van regressieve teams, vijf fasen 179 67 Het coachen van stagnerende teams vraagt om immediacy 180 68 Gesprek met management, veranderingsprocessen, transitiefasen 182 69 Onderstroomaannames bespreekbaar maken 184 13.3 Reflectie 186 14 Afronding van een teamcoachtraject 189 14.1 Kennis- en toepassingsvragen 190 14.2 Zelf competenter worden 191 70 Met een goed begin kun je goed afronden 191 71 Afscheid nemen als proces 192 72 Kritieke momenten in het afronden 193 14.3 Reflectie 193 Afsluiting Deel 1 194 Deel 2 Werkmodellen voor teamcoaching 195 Inleiding 197 Werkmodellen bij aanvang van een teamcoachtraject 199 WERKMODEL 1 Het Zandlopermodel 199 WERKMODEL 2 GROUP 200 WERKMODEL 3 Functionele Analyse (FA) 202 Werkmodellen bij M1-team 205 WERKMODEL 4 Check-in 205 WERKMODEL 5 Onderzoek naar organisatie- en teamvisie 206 WERKMODEL 6 Driehoek Context–Meetlat–Eigenaarschap 207 WERKMODEL 7 SMARTIE 208 WERKMODEL 8 Harde afspraken 209 WERKMODEL 9 Verspillingen 210 WERKMODEL 10 Om feedback vragen 211 WERKMODEL 11 De cirkeltechniek 211 WERKMODEL 12 Visueel maken van teamfocus en overzichten 213 WERKMODEL 13 Communicatiepiramide 213 WERKMODEL 14 Rolverwarring 215 WERKMODEL 15 Evalueren in drie stappen 215 WERKMODEL 16 Who’s the boss? 216 Werkmodellen bij M2-team (hoofdstuk 10) 217 WERKMODEL 17 Plaatje 1 of plaatje 2? 217 WERKMODEL 18 Walking scale met teams 218 WERKMODEL 19 Aan de slag als topteam 222 WERKMODEL 20 Cirkel van betrokkenheid en invloed 223 WERKMODEL 21 De ’10-10’-oefening: verstieren – versterken van thema 225 WERKMODEL 22 STARR-T 228 WERKMODEL 23 ORA: Organisatie-Rol Analyse 230 WERKMODEL 24 Team ontwerp competentieprofiel Z.O.T./Z.S.T. (teamvolwassenheid) 233 WERKMODEL 25 Omgaan met teamhaakjes 234 WERKMODEL 26 Onvoorziene eigenschappen 235 Werkmodellen voor M3-team (hoofdstuk 11) 237 WERKMODEL 27 CREA-model: Collectieve Reflectie, Eigen Actie 237 WERKMODEL 28 Scorelijst competentieprofiel zelfsturend team 238 WERKMODEL 29 Reflectie via het (team)ijsbergmodel 241 WERKMODEL 30 Reflectiecyclus 242 WERKMODEL 31 Tijdbalk 244 WERKMODEL 32 Teampresentatie houden 245 Werkmodellen voor een M4-team (hoofdstuk 12) 247 WERKMODEL 33 Lateraal denken 247 WERKMODEL 34 Japanse duizendknoop 249 WERKMODEL 35 Pas design thinking op zelfsturing toe 249 WERKMODEL 36 Scenariodenken 251 Werkmodellen voor het teamcoachen van niet-functionerende teams 253 WERKMODEL 37 Cirkels van acht in teams 253 WERKMODEL 38 Plek der moeite en de kracht van het hier-en-nu 256 WERKMODEL 39 Ruimte scheppen met de transitiefasen 258 WERKMODEL 40 Verander- en behoudtaal 260 Werkmodellen bij Afsluiting van een teamcoachtraject (hoofdstuk 12) 263 WERKMODEL 41 Two-minute pitch over prestaties en leerontwikkeling 263 WERKMODEL 42 Levenslessen 264 WERKMODEL 43 Ankers en ballonnen 267 Afsluiting 269 Bijlagen 271 Bijlage 1 Welke vorm van teamcoaching kies je? 273 Bijlage 2 FA met team 276 Bijlage 3 Contractering 281 Over de auteurs 285 Bronverwijzing 287