Projecten en Portfolio in control : Mens, methoden en proces
Guido Fröhlichs
Projecten zijn leuk, interessant en uitdagend om te doen. Je bent met iets nieuws en belangrijks bezig voor de eigen organisatie. Projecten zijn van alle tijden. Ondanks al die ervaring leveren projecten lang niet altijd het gewenste resultaat op, kosten ze vaak meer dan vooraf begroot en is de oplevering dikwijls te laat. Het werken in projecten is blijkbaar minder gemakkelijk dan het op het eerste gezicht lijkt.
Iedereen krijgt wel eens met een project te maken. Wil je van een project een succes maken, dan moet je kennis hebben over hoe je het op de juiste manier managet en beheerst. Dit boek geeft een compleet overzicht van het vakgebied project- en projectportfoliomanagement. Het legt alle ins & outs ervan uit aan de hand van twee herkenbare casussen. Deze lopen als een rode draad door het boek heen.
Het boek leidt de beginnende projectmanager en projectcontroller stap voor stap door alle onderwerpen van het projectmatig werken. Het is daarmee geschikt voor studenten in het hbo, post-hbo of wo-onderwijs. De meer ervaren projectmanager, projectcontroller en opdrachtgever vinden in het boek een schat aan informatie over specifieke onderwerpen als risicomanagement, stakeholdermanagement, projectplanning en de projectorganisatie, en over de menselijke aspecten van het werken met projecten.
Met de kennis en tips uit dit boek ligt het succesvol managen en in control houden van projecten en het projectportfolio binnen handbereik!
Inhoudsopgave
Inhoud 5
Voorwoord 9
1 Inleiding 11
Waarom dit boek? 11
Voor wie? 13
Opbouw van het boek 14
2 Werken in projecten en projectfasering 19
2.1 Routinematig, improviserend en projectmatig werken 19
2.2 Werken in projecten: resultaatgericht werken binnen randvoorwaarden 22
2.3 Soorten en typen projecten 26
2.4 Projectfasen 27
2.5 Levenscyclus van een project 35
3 Management: visie, missie, doelen en strategie 39
3.1 Visie op de toekomst 40
3.2 Missie van de organisatie 42
3.3 Ambitie, doelen en benefits 43
3.4 Concurrentie 44
3.5 SWOT-analyse 45
3.6 Strategie, hoe wil een organisatie haar doelen bereiken? 46
3.7 Strategisch resourcemanagement 47
3.8 Projectportfolio, programma’s en projecten 47
4 Projectorganisatie: drie organisatorische niveaus 51
4.1 Projectomgeving creëren in de moederorganisatie 52
4.2 Afstemming tussen moederorganisatie en project 55
4.3 Afdelingen zetten medewerkers in voor projecten 59
4.4 Tariefstelling voor uren 60
5 Afdeling en project: functies, verantwoordelijkheden en taken 65
5.1 Afdelingsmanager 66
5.2 Projectmanager 67
5.3 Afdeling Finance & Control 69
5.4 Projectcontroller 71
5.5 Concerncontroller (manager Finance & Control) 73
5.6 Projectmanagement office (PMO) 75
6 Cultuur van een projectorganisatie 77
6.1 Culturen: landen en organisaties 78
6.2 Projectcultuur in een organisatie 81
6.3 Hanteren van cultuurverschillen 85
7 Projectmanagementmethoden: Prince-2, DSDM en Scrum 89
7.1 Prince-2 89
7.2 Agile 95
7.3 DSDM 97
7.4 Scrum 100
7.5 Waterval (Prince-2) en Agile (DSDM, Scrum) 106
8 Benefitsmanagement en de businesscase 109
8.1 Benefitsmanagement 110
8.2 Projectbegroting 110
8.3 Juiste basisgegevens: van resultaat naar kasstromen 111
8.4 Methoden voor projectbeoordeling 114
8.5 Investeringskeuze, beloning en gedragseffecten 119
8.6 Businesscase 122
9 Planning- & controlcyclus: plan van aanpak en projectbeheersing 125
9.1 Plan: het plan van aanpak (projectplan) maken 126
9.2 Do (uitvoeren projectfase) 132
9.3 Check (bewaken van de voortgang) 133
9.4 Act (uitvoeren corrigerende acties) 135
9.5 Projectevaluatie: terugblik op hoe het is gegaan 137
9.6 Afsluiten van de projectfase 138
10 Scope of works en managementinformatie 139
10.1 Scope of works 139
10.2 Scope change 140
10.3 Managementinformatie en managementproducten 143
10.4 Van administratie tot managementinformatie 145
10.5 Informatiesystemen 148
11 Kwaliteit 151
11.1 Inhoudelijke kwaliteit 151
11.2 Configuratiemanagement 154
11.3 Kwaliteit managementproces 155
11.4 Juridische aspecten: contracten, contractvormen en aanbesteding 156
11.5 Kennismanagement 158
12 Tijd: projectplanning en projectversnelling 161
12.1 Balkendiagram (Gantt-chart) 162
12.2 Netwerkplanning: precedence diagramming (PD) 163
12.3 Critical-chain projectmanagement 165
12.4 Plannen en gebruiken van tijd 167
12.5 Toepassen van critical-chain projectmanagement 170
12.6 Culturele aspecten van critical chain 176
13 Capaciteit 179
13.1 Capaciteit vragen en leveren 179
13.2 Uren registreren op projecten 184
14 Organisatie van het project zelf 189
14.1 Organogram 189
14.2 Functies en verantwoordelijkheden 190
14.3 Vergaderingen, notulen en actielijst 194
15 Sociale dynamiek: projectmanager, projectcontroller en projectteam 197
15.1 Projectmanager en afdelingsmanager: verschillende functies 198
15.2 Succesvolle projectmanager en projectcontroller 202
15.3 Competent handelen als projectmanager of projectcontroller 210
15.4 Projectteam: teamleden, teamfasen en situationeel leiderschap 212
16 Omgeving van een project: stakeholdermanagement 219
16.1 Stakeholdermanagementproces, stap 1 en 2 219
16.2 Veranderen: hoe reageren mensen op veranderingen? 225
16.3 Stakeholdermanagementproces, stap 3 en 4 229
16.4 Communiceren met stakeholders 232
17 Risicomanagement 237
17.1 Risicomanagementmethoden 238
17.2 Risicomanagementproces 239
17.3 Crisismanagement 251
17.4 Risicomanagement invoeren 252
18 Geld: het budget van een projectfase 257
18.1 Budget en prognose 257
18.2 Projectcontrolrapportage 261
18.3 Inkopen 265
18.4 Verkopen 267
19 Earned value analyse: de voortgang van het project bewaken 271
19.1 Planned value, actuele kosten en earned value 271
19.2 Voortgang vaststellen 277
20 Projecten in de financiële administratie en jaarrekening 281
20.1 Baten-lasten- en kasstelsel 281
20.2 Inrichting rekeningschema, kostenplaats, kostendrager 283
20.3 De projectperioderapportage 290
20.4 Projecten in de jaarrekening 292
21 Programmamanagement 299
21.1 Programma: doel of complex samengesteld resultaat 299
21.2 Programmamanagement: het proces 300
22 Projectportfoliomanagement 307
22.1 Strategisch resourcemanagement 307
22.2 Strategie en projectportfolio 309
22.3 Managementinformatie voor het projectportfolio 313
22.4 Is de organisatie goed ingericht om een project te starten? 317
Tot slot 319
Literatuur 321
Afkortingen 325
Trefwoordenregister 327
Over de auteur 331
ISBN : 9789462762206 / Vakmedianet / 2018 / 3de editie
Projecten en Portfolio in control : Mens, methoden en proces
Guido Fröhlichs
Projecten zijn leuk, interessant en uitdagend om te doen. Je bent met iets nieuws en belangrijks bezig voor de eigen organisatie. Projecten zijn van alle tijden. Ondanks al die ervaring leveren projecten lang niet altijd het gewenste resultaat op, kosten ze vaak meer dan vooraf begroot en is de oplevering dikwijls te laat. Het werken in projecten is blijkbaar minder gemakkelijk dan het op het eerste gezicht lijkt.
Iedereen krijgt wel eens met een project te maken. Wil je van een project een succes maken, dan moet je kennis hebben over hoe je het op de juiste manier managet en beheerst. Dit boek geeft een compleet overzicht van het vakgebied project- en projectportfoliomanagement. Het legt alle ins & outs ervan uit aan de hand van twee herkenbare casussen. Deze lopen als een rode draad door het boek heen.
Het boek leidt de beginnende projectmanager en projectcontroller stap voor stap door alle onderwerpen van het projectmatig werken. Het is daarmee geschikt voor studenten in het hbo, post-hbo of wo-onderwijs. De meer ervaren projectmanager, projectcontroller en opdrachtgever vinden in het boek een schat aan informatie over specifieke onderwerpen als risicomanagement, stakeholdermanagement, projectplanning en de projectorganisatie, en over de menselijke aspecten van het werken met projecten.
Met de kennis en tips uit dit boek ligt het succesvol managen en in control houden van projecten en het projectportfolio binnen handbereik!
Inhoudsopgave
Inhoud 5
Voorwoord 9
1 Inleiding 11
Waarom dit boek? 11
Voor wie? 13
Opbouw van het boek 14
2 Werken in projecten en projectfasering 19
2.1 Routinematig, improviserend en projectmatig werken 19
2.2 Werken in projecten: resultaatgericht werken binnen randvoorwaarden 22
2.3 Soorten en typen projecten 26
2.4 Projectfasen 27
2.5 Levenscyclus van een project 35
3 Management: visie, missie, doelen en strategie 39
3.1 Visie op de toekomst 40
3.2 Missie van de organisatie 42
3.3 Ambitie, doelen en benefits 43
3.4 Concurrentie 44
3.5 SWOT-analyse 45
3.6 Strategie, hoe wil een organisatie haar doelen bereiken? 46
3.7 Strategisch resourcemanagement 47
3.8 Projectportfolio, programma’s en projecten 47
4 Projectorganisatie: drie organisatorische niveaus 51
4.1 Projectomgeving creëren in de moederorganisatie 52
4.2 Afstemming tussen moederorganisatie en project 55
4.3 Afdelingen zetten medewerkers in voor projecten 59
4.4 Tariefstelling voor uren 60
5 Afdeling en project: functies, verantwoordelijkheden en taken 65
5.1 Afdelingsmanager 66
5.2 Projectmanager 67
5.3 Afdeling Finance & Control 69
5.4 Projectcontroller 71
5.5 Concerncontroller (manager Finance & Control) 73
5.6 Projectmanagement office (PMO) 75
6 Cultuur van een projectorganisatie 77
6.1 Culturen: landen en organisaties 78
6.2 Projectcultuur in een organisatie 81
6.3 Hanteren van cultuurverschillen 85
7 Projectmanagementmethoden: Prince-2, DSDM en Scrum 89
7.1 Prince-2 89
7.2 Agile 95
7.3 DSDM 97
7.4 Scrum 100
7.5 Waterval (Prince-2) en Agile (DSDM, Scrum) 106
8 Benefitsmanagement en de businesscase 109
8.1 Benefitsmanagement 110
8.2 Projectbegroting 110
8.3 Juiste basisgegevens: van resultaat naar kasstromen 111
8.4 Methoden voor projectbeoordeling 114
8.5 Investeringskeuze, beloning en gedragseffecten 119
8.6 Businesscase 122
9 Planning- & controlcyclus: plan van aanpak en projectbeheersing 125
9.1 Plan: het plan van aanpak (projectplan) maken 126
9.2 Do (uitvoeren projectfase) 132
9.3 Check (bewaken van de voortgang) 133
9.4 Act (uitvoeren corrigerende acties) 135
9.5 Projectevaluatie: terugblik op hoe het is gegaan 137
9.6 Afsluiten van de projectfase 138
10 Scope of works en managementinformatie 139
10.1 Scope of works 139
10.2 Scope change 140
10.3 Managementinformatie en managementproducten 143
10.4 Van administratie tot managementinformatie 145
10.5 Informatiesystemen 148
11 Kwaliteit 151
11.1 Inhoudelijke kwaliteit 151
11.2 Configuratiemanagement 154
11.3 Kwaliteit managementproces 155
11.4 Juridische aspecten: contracten, contractvormen en aanbesteding 156
11.5 Kennismanagement 158
12 Tijd: projectplanning en projectversnelling 161
12.1 Balkendiagram (Gantt-chart) 162
12.2 Netwerkplanning: precedence diagramming (PD) 163
12.3 Critical-chain projectmanagement 165
12.4 Plannen en gebruiken van tijd 167
12.5 Toepassen van critical-chain projectmanagement 170
12.6 Culturele aspecten van critical chain 176
13 Capaciteit 179
13.1 Capaciteit vragen en leveren 179
13.2 Uren registreren op projecten 184
14 Organisatie van het project zelf 189
14.1 Organogram 189
14.2 Functies en verantwoordelijkheden 190
14.3 Vergaderingen, notulen en actielijst 194
15 Sociale dynamiek: projectmanager, projectcontroller en projectteam 197
15.1 Projectmanager en afdelingsmanager: verschillende functies 198
15.2 Succesvolle projectmanager en projectcontroller 202
15.3 Competent handelen als projectmanager of projectcontroller 210
15.4 Projectteam: teamleden, teamfasen en situationeel leiderschap 212
16 Omgeving van een project: stakeholdermanagement 219
16.1 Stakeholdermanagementproces, stap 1 en 2 219
16.2 Veranderen: hoe reageren mensen op veranderingen? 225
16.3 Stakeholdermanagementproces, stap 3 en 4 229
16.4 Communiceren met stakeholders 232
17 Risicomanagement 237
17.1 Risicomanagementmethoden 238
17.2 Risicomanagementproces 239
17.3 Crisismanagement 251
17.4 Risicomanagement invoeren 252
18 Geld: het budget van een projectfase 257
18.1 Budget en prognose 257
18.2 Projectcontrolrapportage 261
18.3 Inkopen 265
18.4 Verkopen 267
19 Earned value analyse: de voortgang van het project bewaken 271
19.1 Planned value, actuele kosten en earned value 271
19.2 Voortgang vaststellen 277
20 Projecten in de financiële administratie en jaarrekening 281
20.1 Baten-lasten- en kasstelsel 281
20.2 Inrichting rekeningschema, kostenplaats, kostendrager 283
20.3 De projectperioderapportage 290
20.4 Projecten in de jaarrekening 292
21 Programmamanagement 299
21.1 Programma: doel of complex samengesteld resultaat 299
21.2 Programmamanagement: het proces 300
22 Projectportfoliomanagement 307
22.1 Strategisch resourcemanagement 307
22.2 Strategie en projectportfolio 309
22.3 Managementinformatie voor het projectportfolio 313
22.4 Is de organisatie goed ingericht om een project te starten? 317
Tot slot 319
Literatuur 321
Afkortingen 325
Trefwoordenregister 327
Over de auteur 331
ISBN : 9789462762206 / Vakmedianet / 2018 / 3de editie