De ontwikkelingen rond sociaal ondernemerschap zijn de laatste jaren heel snel gegaan. Volgens Bornstein en Davis (2010) zijn we inmiddels toe aan sociaal ondernemerschap 3.0. Aanvankelijk ging de aandacht vooral uit naar sociaal ondernemers als vernieuwende denkers en doeners met een grote maatschappelijke impact (1.0). Vervolgens werd de focus verlegd van de oprichters naar het excellent organiseren van sociaal ondernemerschap (2.0). Bij het huidige social entrepeneurship 3.0 gaat het om burgers die zijn toegerust om als changemakers te denken en handelen. Zij werken krachtig samen met anderen om maatschappelijke veranderingen te realiseren. De manieren waarop ondernemende burgers werken aan maatschappelijke kwesties en maatschappelijke verandering, worden in dit essayistische boek vanuit uiteenlopende invalshoeken belicht. Theorie en praktijk van sociaal ondernemerschap worden in samenhang geanalyseerd. De praktijk is in Rotterdam onderzocht, de thuisbasis van het lectoraat Dynamiek van de Stad dat het onderzoek deed. Uit het onderzoek blijkt dat actieve Rotterdammers in alledaagse praktijken op eigen initiatief en risico de stad beter willen maken. Sommigen zijn daarbij – soms tegen wil en dank – ‘sociaal ondernemer’ geworden. Deze publicatie doet verslag van een actie- en literatuuronderzoek naar sociaal ondernemerschap 3.0. Het biedt aanknopingspunten voor een publiek debat over de rol van sociaal ondernemerschap in de participatiesamenleving. De bundel is bedoeld voor professionals in beleid en beroepspraktijk, voor studenten op hogescholen en universiteiten, en voor burgers die geïnteresseerd zijn in ondernemerschap voor de publieke zaak. Over de auteurs : Erik Sterk studeerde bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en is verbonden aan het lectoraat Dynamiek van de Stad.
Maurice Specht studeerde filosofie aan de Universiteit van Amsterdam en is gepromoveerd op een studie naar burgerparticipatie in drie Europese steden.
Guido Walraven studeerde geschiedenis en internationale betrekkingen aan de Rijksuniversiteit Groningen en is lector Dynamiek van de Stad. Meer informatie over het lectoraat: www.inholland.nl/dynamiekvandestad Inhoudsopgave : Voorwoord 10 Wie is de Maker van Rotterdam? Het antwoord van een bestuurskundige 18 Wie is de Maker van Rotterdam? Het antwoord van een filosoof 22 Deel 1 Ervaring met social ondernemerschap 25 Hoofdstuk 1 Sociaal ondernemerschap als breed gedragen ideaal 26 1.1 Inleiding 26 1.2 T wee ‘verhalen’ over sociaal ondernemerschap 34 1.3 Vier motieven voor sociaal ondernemerschap 35 1.4 Sociaal ondernemerschap als sociale interventie 37 1.5 Welke functies vervult sociaal ondernemerschap? 38 1.6 Sociaal ondernemerschap als onderzoeksobject 40 1.7 O mgevingen van sociaal ondernemerschap 41 1.8 De onderzoekers en het onderzoek 43 1.9 Slotopmerkingen: overzicht en leeswijzer 44 Hoofdstuk 2 Rotterdamse praktijken van sociaal ondernemerschap 50 2.1 Inleiding 50 2.2 Een waardevolle spagaat 51 2.3 Vijf praktijken 53 2.3.1 C asus 1: Leeszaal Rotterdam West 56 2.3.2 C asus 2: Buurtscoot Noord 62 2.3.3 C asus 3: Hefpark 68 2.3.4 C asus 4: Belvédère Verhalenhuis Rotterdam 73 2.3.5 C asus 5: Voedseltuin Rotterdam 78 2.4 Reflecties op de vijf praktijken 2.5 Een staalkaart van lokaal georiënteerd sociaal ondernemerschap 85 2.6 Een zoektocht naar manieren van maken en organiseren 89 2.7 Innovatief ondernemerschap: vorm én inhoud 91 2.8 Voorlopers van een nieuwe economie? 95 2.9 Slotopmerkingen: ondernemende burgers 96 Deel 2 Denken over social ondernemerschap 101 Hoofdstuk 3 Greep krijgen op sociaal ondernemerschap in de participatiesamenleving 102 3.1 Inleiding 102 3.2 De participatiesamenleving van bovenaf 105 3.3 De participatiesamenleving van onderop 108 3.4 Anders denken over sociaal ondernemerschap 109 3.5 Slotopmerkingen: meerdere idealen en beelden 112 Hoofdstuk 4 Literatuuronderzoek naar sociaal ondernemerschap 116   4.1 Inleiding 116 4.2 Sociaal ondernemerschap: verschuivende betekenissen 118 4.3 O p zoek naar houvast: literatuuronderzoek 123 4.4 Slotopmerkingen: werken aan een nieuw perspectief 131 Hoofdstuk 5 Sociaal ondernemerschap hernieuwd begrepen: proeve van een typering 136   5.1 Inleiding 137 5.2 Sociaal ondernemerschap: in welke sfeer is het relevant? 138 5.3 Vijf typen van sociaal ondernemerschap 145 5.4 Slotopmerkingen: we zien wel de richting, maar… 151 Hoofdstuk 6 Sociaal ondernemerschap in beleid 154     6.1 Experimenteren tussen government en governance 154 6.2 Venster 1: De alledaagse stad – persoonlijke ontmoetingen 155 6.3 Venster 2: De geplande stad – geen beleid(skader) 157 6.4 Venster 3: De gedroomde stad – voldoende aanknopingspunten 159 6.5 Slotopmerkingen: nog weinig zicht op condities 162 Deel 3 Reflecties op social ondernemerschap 167 Hoofdstuk 7 Een lerend perspectief op sociaal ondernemerschap 168 7.1 Inleiding 168 7.2 Een waardevolle spagaat 169 7.3 Reflectieve ondernemende burgers in lerende gemeenschappen 171 7.4 Leerarrangementen in steden en tussen steden 175 7.5 Samenvattend: lerend perspectief 185   Hoofdstuk 8 Ruimte maken voor sociaal ondernemerschap in Rotterdam 190 8.1 Inleiding 191 8.2 Wat kunnen we leren van De Makers van Rotterdam? 192 8.3 Hoe kunnen we leren van De Makers van Rotterdam? 195 8.4 Hoe kan het sociaal ondernemende klimaat in de stad versterkt worden? 199 8.5 Praktisch idealisme 201 8.5.1 De geplande stad: het verkennen en oprekken van grenzen 202 8.5.2 De geleefde stad: ondernemen tussen vrijwilligerswerk en eigen zaak 204 8.5.3 De gedroomde stad: ruimte voor idealen 205 8.6 Slotopmerkingen: van en met elkaar leren 206 Hoofdstuk 9 De sociale betekenis van De Makers van Rotterdam 210 9.1 Inleiding 210 9.2 Sociaal kapitaal als grondstof 211 9.3 Maken als waarde 212 9.4 O rganiseren als uitdaging 212 9.5 Veranderen als noodzaak 213 9.6 Repeteren als praktijk 214 9.7 Voorbij vrijwilligerswerk en actief burgerschap 215 9.8 De economische betekenis van De Makers? 216 9.9 Een pragmatische benadering 216 9.10 Slotopmerking: durf te maken! 217 Bijlagen 249 Bijlage 1 Begrippen 250 Bijlage 2 Een staalkaart van Rotterdams sociaal ondernemerschap 254 Bijlage 3 Over de auteurs 268