Supervisie is een vak in ontwikkeling. Het boek werkt de competentieaspecten van een supervisor uit, beschrijft contexten waarin supervisie een rol speelt, verheldert wat mensen doen die met leren bezig zijn (leeractiviteiten) en wat een begeleider van leerprocessen kan bieden (krachtige leeromgevingen). Supervisie wordt gepositioneerd ten opzichte van andere begeleidingsvormen in termen van keuzes op een reeks van spanningsvelden. Supervisoren verschillen onderling in hun keuzes die zij binnen het vak maken. Die gevarieerdheid van het vak wordt expliciet gemaakt. De inzetbaarheid van supervisie (met mogelijkheden en begrenzingen) kan steeds duidelijker omschreven worden. De state-of-the-art binnen het vak wordt door een brede vertegenwoordiging van de gemeenschap van supervisoren getoond. Via hun artikelen verwoorden de auteurs verkregen inzichten in het stimuleren van ervaringsleren en - in de praktijk beproefde - vormgeving daarvan. Het boek biedt een meerperspectivische blik op het vak en geeft zo vorm aan een van de kernwaarden van supervisie, te weten waardering van diversiteit. Inhoudsopgave Voorwoord - Suzanne Verdonschot Inleiding - Marjo Boer, Marcel Hoonhout, Jan Oosting 1. Wat is supervisie? Wat doet een supervisor? - Fer van den Boomen, Marcel Hoonhout en Rinus Merkies Deel I: Aspecten van de competentie van een supervisor Inleiding 2. Omgaan met interactie en relationele aspecten in individuele en groepssupervisie - Marjo Boer en Hennita Kes 3. Diversiteit in supervisie - Margie Kessler, Marten Bos en Twie Tjoa 4. Faseren in supervisie - Marcel Hoonhout 5. Methodisch houvast voor het begeleiden van leren van ervaringen - Marcel Hoonhout en Rinus Merkies 6. Supervisieleren: leren van binnenuit - Marcel Hoonhout en Marjo Boer 7. De schaduw van reflectie - Tom Luken 8. Faciliteren van ervaringsleren via diverse werkvormen Inleiding 8.1 Creatieve werkvormen per leerfase in een supervisieproces - Gerian Dijkhuizen 8.2 Taal in supervisie - Marjo Boer en Marcel Hoonhout 8.3 Werkvormen met beelden - Ellen Budde 8.4 Focussen in supervisie - Christine van Duin 8.5 Non-verbale werkvormen in supervisie - Rina Sikkema 8.6 Gestaltwerkvormen in supervisie - Marten Bos 8.7 Opstellingswerkvormen in supervisie - Marjo Boer 8.8 Mindfulness in supervisie - Marjo Boer en Iene Hoendervangers 8.9 Socratische werkvorm in supervisie - Marjo Boer 8.10 TGI als werkvorm in supervisie - Marjo Boer en Marcel Hoonhout 9. Online begeleiden en supervisie - Christa van Luijk 10. Supervisie in contrast met andere begeleidingsvormen - Fer van den Boomen, Marcel Hoonhout en Rinus Merkies 11. Sensitiviteit van een supervisor voor verschillende contexten - Fer van den Boomen, Marcel Hoonhout en Rinus Merkies 12. Lichamelijk gewaarzijn, omgaan met intuïtie, gevoel en emotie - Christine van Duin Deel II: De supervisor in contexten Inleiding 13. Professionaliteit en persoonsontwikkeling. Vier perspectieven op supervisie en beroepsvorming - Michiel de Ronde 14. Ethiek en supervisie - Hans Borst en Jan Oosting 15. Contexten waar supervisie een belangrijke rol speelt in opleiding en beroep 15.1 De rol van supervisie in social work - Marjo Boer 15.2 Supervisie in het ontwikkelen van ervaringsdeskundigheid - Marjo Boer, Gerda Duijvestijn en Janneke Zoutendijk 15.3 Verpleegkunde en supervisie - Peter Bakens 15.4 Supervisie als instrument van personeelsontwikkeling in het onderwijs - Anke Fabels 15.5 Supervisie aan huisartsen - Angelika Raths 15.6 Supervisie en psychiaters - Mans Boelens 15.7 Supervisie aan coaches - Fer van den Boomen 15.8 Supervisie aan geestelijk verzorgers - Marjo van Bergen 16. Benaderingen waardoor supervisoren zich laten inspireren 16.1 Narratieve benadering in supervisie - Marianne Banning-Mul 16.2 Gestaltbenadering in supervisie - Marten Bos 16.3 Contextuele benadering in supervisie - Albert van Dieren 16.4 Themagecentreerde Interactie (TGI) in supervisie - Phien Kuiper 16.5 Solution Focus in supervisie - Fer van den Boomen, Marcel Hoonhout en Rinus Merkies 16.6 Socratische benadering in supervisie - Jan Oosting 16.7 Humanistische benadering in supervisie - Ina Brouwer 16.8 Supervisie en de taoïstische benadering vanuit Zhuang Zi - Marjo Boer 16.9 De dynamische benadering in supervisie - Feike van Gorkum Deel III: Profileren, positioneren en professionaliseren als supervisor Inleiding 17. Positioneren en profileren als zelfstandig supervisor - Jennemieke Otger 18. Opleiden van supervisoren - Gerry Aerts 1 9. Vakvariatie I - Marcel Hoonhout 20. Vakvariatie II - Marcel Hoonhout Deel IV: De supervisor en onderzoek Inleiding 21. Onderzoeksmethodologie voor supervisoren - Chris Aalberts en Jan Oosting 22. Inventarisatie van promotieonderzoek - Mieke Voogd en Marian Oosterhuis 23. Waarde van onderzoek voor supervisoren - Piet Groen en Rinus Merkies Deel V: Supervisor over de grens (van ruimte en tijd) Inleiding 24. Supervisie in Europees perspectief - Gerian Dijkhuizen en Sijtze de Roos 25. Toekomst van supervisie - Marjo Boer, Marcel Hoonhout, Pieter van Keulen en Jan Oosting Epiloog - Marjo Boer, Marcel Hoonhout, Jan Oosting Over de auteurs Index