Dit actuele boek gaat over morele dilemma’s in de hulpverlening. Morele dilemma’s ontstaan door het spanningsveld tussen autonomie versus beschermwaardigheid. Diverse aspecten van morele dilemma’s komen in het boek aan bod. Kennis van deze aspecten vormt de basis voor verantwoorde besluitvorming. Ook is het een aanloop naar een stappenplan dat concrete handvatten biedt bij het zorgvuldig omgaan met morele dilemma’s. Het boek start met de vraag of autonomie begeleiding uitsluit. Daarna gaat de auteur in op de begrippen autonomie en beschermwaardigheid. Om de grens tussen deze begrippen te bepalen, is kennis van het levensverhaal van de ander onontbeerlijk. Wellicht blijkt uit het levensverhaal dat de vraag, die gesteld wordt, anders is dan de hulpvraag. Iemand wil een kind. Maar ligt er niet een diepere vraag achter? Ook kan er sprake zijn van een spanningsveld tussen kunnen en aankunnen. De hermeneutische cirkel verschaft inzicht in het levensverhaal. Vervolgens gaat de auteur in op professioneel handelen bij morele problematiek. Hierbij benadrukt hij het belang van moreel beraad binnen de eigen organisatie. Dit boek richt zich op medewerkers en studenten in alle zorgsectoren, op allen die op een professionele, kritische wijze willen (leren) omgaan met de cliënt, met zichzelf, met collega`s in het team en met de organisatie waar zij onderdeel van uitmaken. Overdenkingsvragen en opdrachten maken de complexe thematiek van dit boek zeer goed bespreekbaar. Voor organisaties en instellingen is dit boek bruikbaar om hun visie te toetsen. Inhoudsopgave : Voorwoord 1 Inleiding: de opzet van dit boek; een uiteenzetting 2 Autonomie 2.1 Inleiding 2.2 Van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid:de onafhankelijke mens 2.3 De onafhankelijke, autonome mens. Wat maakt jouw leven de moeite waard? Het vijfluik van de kwaliteit van het bestaan 26 2.4 De onafhankelijke, autonome mens: de mensenrechten 2.4.1 Normalisatie 2.4.2 Inclusie 2.4.3 Emancipatie 2.4.3.1 Emancipatie, je vrij maken van drukkend gezag 2.4.3.2 De cliënt centraal betekent: de cliënt bepaalt de norm, de cliënt is de norm 2.4.3.3 Normen en waarden 2.5 Zelfstandigheid 2.6 De autonome mens binnen je werkgebied: een autonoom mens? 3 Beschermwaardigheid 3.1Inleiding 3.2 Nogmaals afhankelijkheid-onafhankelijkheid: is afhankelijkheid een vies begrip? 3.2.1 Relaties 3.3 De grenzen: het begrenzen van cliënten 3.3.1 Het spanningsveld acceptatie-begrenzing 3.4 Het verhaal van de cliënt 3.4.1 Betekenissen optellen, het verhaal lezen 3.4.2 Gedrag (buitenkant) en betekenis van gedrag (binnenkant) 4 Iemands verhaal doorzien: de methodiek van de hermeneutische cirkel 4.1 Inleiding 4.2 De methodiek van de hermeneutische cirkel als een hulpmiddel iemands verhaal te (door)zien 4.2.1 Betrokkenheid tonen door op een methodische wijze afstand te nemen 4.2.2 Het geheel is meer dan de optelsom van alle onderdelen: de kunst van het verstaan 4.3 De onderdelen van de hermeneutische cirkel 4.3.1 De lichamelijke ontwikkeling 4.3.2 De verstandelijke ontwikkeling 4.3.3De sociaal-emotionele ontwikkeling te (onder)scheiden in de emotionele ontwikkeling en de sociale ontwikkeling 4.3.3.1 De emotionele ontwikkeling 4.3.3.2 De sociale ontwikkeling 4.3.4 De persoonlijke levensgeschiedenis 4.3.5 Bijkomende psychische en/of psychiatrische problematiek 4.4 Discrepanties binnen de hermeneutische cirkel 4.4.1 De discrepantie kunnen versus aankunnen 4.4.2 De discrepantie vraag versus hulpvraag 4.4.3 De discrepantie buitenkant versus binnenkant 4.5 Een voorbeeld van een hermeneutische cirkel 5 Betekenisgeving... autonomie... of beschermwaardigheid? 5.1 Inleiding 5.2Op zoek naar de betekenis van gedrag leidt soms tot zingevingvragen 5.3 Het schade beginsel 5.3.1 Zichzelf schaden 5.3.2 Een ander schaden 5.4 De consequenties van je eigen handelen kunnen overzien 5.5 Verantwoordelijkheid 5.5.1 Een relatie 5.5.2 Professioneel omgaan met het begrip verantwoordelijkheid 5.5.3 We zijn verantwoordelijk voor een professioneel begeleidingsproces 6 Methodisch reflecteren op een moreel probleem: het belang van een stappenplan 6.1 Inleiding: methodisch werken 6.2 De logica van `de eeuwigdurende cyclus` van methodisch werken bewerkstelligt meer ruimte voor moreel beraad 6.3 Een stappenplan voor de reflectie op morele dilemma`s 6.4 Een voorbeeld van een stappenplan: een casus 6.4.1 Een stappenplan op deze casus 7 Een moreel dilemma zit in jezelf 7.1 Reflecteren op morele dilemma`s: een hoge vorm van kritische zelfreflectie 7.2 Enige spanningsvelden in jezelf: beheersen-loslaten, afstand-nabijheid, werk-privé 7.2.1 Het spanningsveld beheersen versus loslaten 7.2.2 Het spanningsveld afstand versus nabijheid 7.2.3 Het spanningsveld werk versus privé 7.3 De spanningsvelden zijn onder te brengen onder het spanningsveld functie versus emotie 7.4 Het belang van een goed functionerend team 7.5 Ruimte voor moreel beraad 7.5.1 De cliënt (met zijn dilemma) centraal, dus de medewerker centraal: het belang van goede coaching,de waarde van goed management 7.5.2 Een goede communicatie: cultuur en structuur Literatuur Over de auteur